PARADYGMAT – raz jeszcze

Paradygmatów nie da się oddzielić od charakteru.
Miarą bycia człowieka jest jego widzenie.
A to, co widzimy, jest ściśle związane z tym, jacy jesteśmy.

Stephen R. Covey w 7 nawyków skutecznego działania

Komentarze do mojego tekstu o paradygmatach postrzegania rzeczywistości i ich  roli w działaniu wskazują na to, że nie dość jasno wyłuszczyłam ich istotę oraz znaczenie przesunięcia czy zmiany tego paradygmatu. Spróbuję to zrobić raz jeszcze. Posłużę się dwoma przykładami zaczerpniętymi z książki Stephena R. Coveya 7 nawyków skutecznego działania. Pierwszy z nich będzie dziś, a drugi – jutro.

Covey opisuje sytuację, kiedy to w pociągu obserwował trójkę dzieci i ich ojca. One krzyczały, hałasowały i były bardzo ruchliwe, zaś on zamknął oczy i siedział tak, jakby w ogóle go to nie interesowało.  Trudno było się nie irytować, dlatego zwrócił mężczyźnie uwagę: Pańskie dzieci przeszkadzają pasażerom. Czy mógłby je pan trochę bardziej kontrolować. Mężczyzna jakby się ocknął i łagodnie odpowiedział: Tak, rzeczywiście ma pan rację. Powinienem coś  z tym zrobić. Wracamy ze szpitala, gdzie godzinę temu umarła ich matka. Nie wiem co mam robić,  a pewno i one nie wiedzą, jak sobie z tym poradzić.

Możecie sobie wyobrazić, co poczułem w tym momencie?
Zmienił się mój paradygmat.
Nagle zobaczyłem rzeczy zupełnie inaczej,
a ponieważ widziałem inaczej, zacząłem też inaczej myśleć i zachowywać się.

Złość odeszła i Covey miał raczej ochotę przytulić całą biedną czwórkę.  Dzieci wciąż zachowywały się tak samo. Nic się nie zmieniło w realiach, ale sam obraz był już postrzegany inaczej.
Nastąpiło uświadomienie czegoś, czego się nie wiedziało czy nie zdawało sobie z tego sprawy.

Zmiana świadomości.
To jest właśnie przesunięcie paradygmatu postrzegania rzeczywistości.

 Zdania w większość z komentarzy  były  próby tworzenia afirmacji, które nie tyle są innym spojrzeniem, ile mogą pomóc w stworzeniu nowego paradygmatu czy przekonania.
Paradygmat zaś to to, w co wierzymy, o czym jesteśmy przekonani.
Dziecko widzące w krzaku bzu czarownicę, tak długo będzie się bało, aż nie pokażemy mu, że jest to krzak. Czasami dyskutowanie z nim, że czegoś nie ma jest bezsensowne, jeśli nie potrafimy tego udowodnić… Dorośli również maja takie przekonania będące wynikiem historii społeczeństwa, wychowania i doświadczenia.

Nie zawsze przesunięcie paradygmatu dokonuje się w ciągu jednego momentu, czasami potrzeba czasu. Żeby zmienić patrzenie na rzeczywistość, na kogoś, na dzieci czy możliwości trzeba zainwestować we własny rozwój – stać się człowiekiem, który inaczej widzi…

Kiedy przeczytałam książkę Odkryj siłę w sobie – przeżyłam gwałtowną zmianę paradygmatu z takiego, że  przyczyna moich kłopotów i rozterek tkwi na zewnątrz (w mężu, dzieciach, warunkach życia w Kanadzie) na ten, że przyczyna leży we mnie – właśnie  w moim postrzeganiu sytuacji oraz w brakach charakteru. Potem zrozumiałam, że nie mam poczucia własnej wartości, nie jestem proaktywna, spójna wewnętrznie i nie mam poczucia obfitości.  To była połowa zwycięstwa. Jednak lata pracy potrzebne były do tego, bym dzisiaj większość  sytuacji potrafiła oglądać właśnie z perspektywy człowieka mającego już zbudowane te cechy, a przez to nieulegającego lękowi.

Mój paradygmat dotyczący tego czy istotnie poradzę sobie w życiu, czy odnajdę się w każdej sytuacji i czy uda mi się zrealizować moje marzenia, a z życia zrobić sukces  zmieniał się stopniowo.

I na tym polega właśnie rozwój.

Wracając do paradygmatów, o  których zmianę państwa prosiłam to można je zmienić w sposób następujący: Spójrzmy inaczej na sytuację.

• Ludzie nie lubią sprzedawców. Wystarczy zapytać kilka osób o to czy ich nie lubią, a także odnieść się do siebie, by stwierdzić, że ten paradygmat jest fałszywy.  Jednych lubią, innych nie – mnie będą lubić – możemy stwierdzić w wyniku dociekań.
• Mam słabą pamięć. Trzeba ja sprawdzić. Jeśli okazuje się, że zapamiętujemy od 3 do 7 elementów, to mieścimy się w  najbardziej typowym zakresie. Dopiero będąc niezadowolonym z wyniku, możemy popracować nad pamięcią, wzmacniając ją odpowiednimi ćwiczeniami.
• Nikt mnie nie kocha. I tu pytanie pomoże nam zweryfikować tę prawdę. Pytanie lub innego rodzaju obserwacja, zwracanie uwagi na inne niż dotąd rzeczy. Pracując nad miłością do siebie, szybko przekonamy się, że owszem, inni nas kochają, tylko że… to już nie jest takie ważne
• Po 50 trudno jest znaleźć pracę. Komu – to najlepsze pytanie. Niektórzy znajdują w tym wieku pracę jako ministrowie, prezydenci… Inni dokonują wspaniałych rzeczy. A jeszcze o innych zabiegają różne firmy. Może rozejrzyjmy się dookoła z nastawieniem na znajdowanie osób, które w tym wieku świetnie sobie radzą, znajdują pracę, tworzą ją od początku… Właśnie… stwórzmy sobie stanowisko pracy.  Jeśli ktoś niewiele sobą prezentuje to i w wieku 30 lat nie będzie mu łatwo znaleźć pracę. Pracę znajduje ten, kto jej prawdziwie szuka i dostosowuje się do potrzeb rynku.
• Jestem za stara na miłość. Dokładnie to samo można zrobić w wypadku weryfikacji tego stwierdzenia, co w wypadku stanowiska w sprawie pracy po 50. Najszybciej zmieni się ten paradygmat, kiedy… ktoś się zakocha. Ileż to osób znajduje swoją największą miłość w okresie jesieni życia. I jakież piękne są to uczucia. Tylko takich przykładów szukajmy….

Zadanie na dziś:
Wyjaśnij komuś w ciągu najbliższych 48 godzin co to jest paradygmat myślowy i czym jest jego przesunięcie.